#19. Chúng ta cần gì để bước sang một chương mới?
…một cách vững vàng, tự tin và mạnh mẽ!
Tuần vừa rồi, Trang và Nhi chính thức khép lại lớp học Một Chương Mới mùa đầu tiên. Có những giọt nước mắt, những tiếng cười, nhiều sự xúc động, cùng vô vàn lời chúc cả lớp dành cho nhau và dành cho bản thân. Chúng mình cảm thấy biết ơn và may mắn khi được gặp gỡ mọi người ở lưng chừng của giai đoạn chuyển mình quan trọng và ý nghĩa.
Từ những chiêm nghiệm về hành trình 8 tuần đồng hành cùng các học viên, chúng mình gửi lời mời bạn cùng nhau khám phá câu hỏi: “Chúng ta cần gì để bước sang một chương mới một cách vững vàng?”, và xin chia sẻ đến bạn những điều mà chúng mình phát hiện ra.
1. Tư duy và thói quen chiêm nghiệm
Để bước sang một chương mới, chúng ta cần đóng gói lại hành trình cũ gọn gàng, xác định tầm nhìn mới và lên kế hoạch cho sự thay đổi. Chúng ta cần giải phóng bản thân khỏi những niềm tin cũ, thói quen cũ, góc nhìn cũ… Trong suốt giai đoạn chuyển mình, thay đổi là điều tất yếu. Thế nhưng, thay đổi cái gì, thay đổi như thế nào, thay đổi xong thì sao,... vô vàn câu hỏi sẽ xuất hiện! Chính vì vậy, Trang và Nhi luôn đề cao tư duy và thói quen chiêm nghiệm trong cuộc sống, để mọi quyết định bạn đưa ra đều dựa trên nền tảng của sự thấu hiểu bản thân.
Về tư duy chiêm nghiệm, chúng mình đã chia sẻ cụ thể trong bài viết #8. Reflective Mindset – Ôm ấp hành trình khám phá bản thân với tư duy chiêm nghiệm. Một người có tư duy chiêm nghiệm là người thường đặt ra cho bản thân những câu hỏi để đào sâu từng trải nghiệm, phát triển những góc nhìn mới về việc đã xảy ra, rút ra bài học từ những trải nghiệm, sự kiện trong cuộc sống. Từ việc có tư duy chiêm nghiệm, chúng ta sẽ dần phát triển các kỹ năng và thực hành chiêm nghiệm phù hợp với bản thân mình.
Về thói quen chiêm nghiệm, mỗi người sẽ có một cách thiết lập riêng. “Làm thế nào để biến việc viết chiêm nghiệm thành thói quen hàng ngày?” là một câu hỏi chúng mình nhận được rất nhiều trong suốt khóa học. Thế nhưng, có nhất thiết phải là “viết chiêm nghiệm hàng ngày”? Hoặc thậm chí có nhất thiết phải là viết để chiêm nghiệm? Dưới đây là một số lưu ý của Trang và Nhi:
Lựa chọn hình thức chiêm nghiệm: Viết là cách giúp bạn sắp xếp những nghĩ suy, đối diện với trang viết, và lưu giữ một mảnh quan sát của bạn về bản thân – mà biết đâu trong tương lai 3-5 năm sau, bạn sẽ thấy bất ngờ khi nhìn lại. Tuy nhiên, không phải lúc nào hình thức viết cũng phù hợp với sở thích và hoàn cảnh, bạn có thể vẽ, có thể thu âm những suy tư, hoặc trò chuyện cùng người bạn tin tưởng. Nếu bạn chọn viết, bạn cũng có thể linh hoạt lựa chọn viết tay hay đánh máy, viết buổi sáng hay buổi tối,... Miễn là phù hợp với bản thân bạn!
Tần suất: Bạn không nhất thiết phải gò ép bản thân viết mỗi ngày, bạn có thể chiêm nghiệm sau mỗi tuần, hoặc định kỳ 2 tuần/1 lần, hoặc nhìn lại theo tháng. Bạn cũng có thể thực hành quan sát nhưng chỉ viết xuống khi cảm thấy rối ren, khó nghĩ hoặc thấy mình đang tiêu cực. Thói quen là một điều bạn sẽ làm một cách tự nhiên, nên sẽ kỳ cục nếu từ đầu bạn ép buộc mình quá mức và nảy sinh cảm giác chán ghét với phương pháp này. Hãy cho mình thời gian để làm quen, đừng vội.
Quy trình: Trong quyển ebook Giải mã phương pháp viết chiêm nghiệm, Self Lab đưa ra một số mô hình và quy trình để bạn nương theo. Nhưng khi bắt đầu, bạn không cần học thuộc lòng công thức hay làm rối bản thân với những gì quá phức tạp. Bạn có thể thực hành quan sát và suy tư mọi lúc mọi nơi về mọi vấn đề, đơn cử là việc tự hỏi bản thân “ngày hôm nay của mình thế nào?” vào buổi tối trước khi đi ngủ. Nâng cao hơn, bạn có thể tự đặt câu hỏi thông qua 4 bước cơ bản là mô tả, nhận diện, phân tích/đánh giá, và bài học/kế hoạch: Điều gì đã xảy ra? Tôi cảm thấy thế nào? Điều gì quan trọng nhất đối với tôi trong trải nghiệm này? Tôi có thể thay đổi điều gì để trải nghiệm này tốt hơn? Tôi có thể áp dụng bài học này vào cuộc sống như thế nào?
2. Trò chuyện với nhà thông thái bên trong
Trong quá trình cùng các học viên xây dựng tư duy và khám phá phương pháp viết chiêm nghiệm, bài thực hành “Trò chuyện với nhà thông thái bên trong” là bài tập mà chúng mình có nhiều phát hiện mới mẻ nhất. Trong các giai đoạn chuyển mình, chúng ta dễ bị vướng mắc vào những âu lo, mà quên mất nguồn lực nội tại mạnh mẽ ở bên trong chính mình.
Không phải lúc nào cũng có một mentor, một người thầy, một người bạn, hay một ai đó xuất hiện và giúp bạn làm rõ những rối ren. Tin vui là bạn có thể tự làm việc này bằng cách trò chuyện với “nhà thông thái bên trong”. Chúng mình tin rằng, sự thông tuệ đã có sẵn bên trong mỗi người. Nhà thông thái là một người thấu hiểu bạn, đã quan sát bạn trong thời gian dài, nhìn rõ những điểm đặc biệt bên trong bạn, có câu trả lời cho mọi thắc mắc bạn có. Hãy thử dùng ngôi thứ ba để nói chuyện với chính mình. Bạn có thể sử dụng “tôi”, hoặc xưng tên riêng, thay vì “mình” để giữ khoảng cách với bản thân, có sự khách quan nhất định, không bị lẫn lộn khi “nhập vai”.
Để khép lại phần nền tảng này, bạn có thể thực hành viết chiêm nghiệm với đề bài: Đóng vai nhà thông thái và viết một bức thư cho bản thân, chia sẻ về 01 vấn đề khó nghĩ/làm phiền lòng bạn trong thời gian gần đây. Điều chúng mình muốn gửi gắm là: Bạn biết rõ bản thân muốn gì, bạn có mọi câu trả lời, điều quan trọng là bạn có chấp nhận chúng, có đối diện với sự thật của chính mình, và sẵn sàng hành động cho những ước mong hay không. Hãy để những suy tư lên tiếng. Nếu cảm thấy thoải mái, thì chúng mình mời bạn chia sẻ bức thư hoặc cảm nhận sau khi thực hành viết thư nhé!
3. Thực hành chấp nhận tình huống và chấp nhận bản thân
Khi check-in với học viên ở đầu các buổi học, Trang và Nhi hay hỏi mọi người về trạng thái năng lượng ở thời điểm đó. Có bạn bước vào lớp với sự hào hứng 8/10, có bạn vừa trải qua một ngày làm việc căng thẳng và đang ở trạng thái 3/10, có bạn sức khỏe thể chất không tốt nên năng lượng ở mức 5/10. Trong không gian của Một Chương Mới, tất cả những điều đó đều được chấp nhận. Các bạn không cần phải hoàn hảo, không cần phải luôn luôn nhiệt huyết. Chúng mình chào đón các bạn vào vòng tròn của lớp học với phiên bản chân thật nhất, tức là có cả vui và buồn, cả hào hứng và uể oải, cả tin tưởng và hoài nghi. Mọi cảm xúc đều được ghi nhận và chấp nhận.
Giai đoạn chuyển mình bao gồm trong đó rất nhiều sự mơ hồ. Có những lúc bạn cảm thấy hào hứng với sự thay đổi phía trước. Có lúc bạn lại chìm trong sự hoài nghi và thất vọng. Khi nói đến thực hành chấp nhận, chúng mình muốn nói đến việc chấp nhận hiện tại như nó đang là, không né tránh, không đè nén, không phán xét. Chấp nhận là việc ta thừa nhận sự tồn tại của một sự việc, một tình huống, một cảm xúc, dù là tích cực hay tiêu cực. Chấp nhận không có nghĩa là đồng ý hay ủng hộ, mà chỉ đơn giản là thừa nhận rằng sự việc đó là có thật và không thể thay đổi.
Nếu một sự việc xảy ra bất như ý, hít một hơi thở sâu và nói với chính mình rằng: Việc đó đã xảy ra. Tôi không thể thay đổi quá khứ. Tôi chấp nhận hiện tại và tìm giải pháp cho ngày mai. Nếu một cảm xúc khó khăn như đau buồn hay thất vọng xuất hiện, hít một hơi thở sâu, nhìn vào cảm xúc đó và nói rằng: Tôi đã nhìn thấy bạn rồi, bạn “thất vọng” ạ. Không sao cả, có lý do để bạn xuất hiện.
Thôi không giãy giụa, đó cũng là một sự thực hành!
4. Không gian an toàn và sự đồng hành
Với tất cả sự chông chênh vô định, sự lên xuống của cảm xúc, sự băn khoăn giữa các quyết định,... sẽ thật tốt nếu như bạn có thể tạo cho bản thân một không gian an toàn cho sự phát triển của bản thân và có những sự đồng hành phù hợp.
Khi nói đến “một không gian an toàn”, chúng mình muốn đề cập đến một số yếu tố:
Một khoảng không gian vật lý riêng tư để bạn thoải mái là chính mình
Những khoảng thời gian chất lượng dành riêng cho bản thân
Một cộng đồng nho nhỏ những người mang lại cho bạn cảm giác an toàn, giúp bạn cảm thấy được lắng nghe trọn vẹn và dễ dàng chia sẻ mà không sợ bị phán xét
Những cuộc trò chuyện cởi mở và tôn trọng, nơi bạn được là chính mình, và được soi chiếu để nhìn thấy ánh sáng trong bản thân và những người xung quanh.
Trong lớp học hay các chương trình mà Self Lab tổ chức, chúng mình đều mời gọi người tham dự cùng thực hành những nguyên tắc như: Lắng nghe chú tâm, Chia sẻ từ trái tim, Chăm sóc wellbeing của chính mình và của cả vòng tròn, Thực hành không phán xét… Khi nghiêm túc thực hành những nguyên tắc này, một không gian an toàn được mở ra để những vụn vỡ được xuất hiện, những tổn thương được giãi bày, những ước mơ thầm kín được hé hộ. Mình tin rằng, nhiều sự chuyển mình, dù âm thầm hay mãnh liệt, đã diễn ra trong không gian an toàn mà chúng mình đã cùng nhau mở ra và nuôi dưỡng.
Lớp học Một Chương Mới mùa đầu tiên khép lại. Trang và Nhi quyết định dành sự tập trung nhiều hơn cho bản tin Self Lab trong những tháng ngày cuối năm, trước khi mở các chương trình tiếp theo trong năm 2024 sắp tới. Hai đứa chúng mình cũng đều vừa trải qua những tháng ngày “bận điên lên!”, giờ muốn an yên ngồi viết lách :D. Nếu bạn cảm thấy bản tin Self Lab là hữu ích, sẽ thật vui nếu bạn có thể chia sẻ bản tin này với những người bạn phù hợp. Chúng mình cảm ơn rất nhiều!
Mình đang trải qua một giai đoạn rất tệ, với đầy cảm xúc thất vọng về thất bại của bản thân. Mình vẫn chưa thể gói ghém chuyện cũ, trong lúc một khoá học quyết định mua trước đó - với mong muốn học để phát triển bản thân tốt hơn - đã mở.
Mình cảm thấy rất kiệt sức dù chưa thật sự làm gì cả.
Hôm nay, khi đọc xong bài này, mình đã cho bản thân một vài nhịp thở sâu, nhắm mắt và nói thầm: "Việc đó đã xảy ra. Tôi không thể thay đổi quá khứ. Tôi chấp nhận hiện tại và tìm giải pháp cho ngày mai!" Sự hỗn loạn đã lặng im đi đôi phút.
Mình sẽ nói chuyện với bản thân mình nhiều hơn, trước khi bắt đầu lại.
Cảm ơn Trang và Thiên Nhi <3.